بررسی روند تغییرات نیترات در منابع آب شرب روستاهای استان قم و پهنه بندی آن با استفاده از gis

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی روند تغییرات غلظت نیترات منابع آب شرب روستاهای استان قم و پهنه بندی آن با استفاده از نرم افزار gis می باشد. موادّ و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی می باشد. اطلاعات مربوط به مقادیر نیترات در سال های 1385 تا 1390 از شرکت آب و فاضلاب روستایی استان قم اخذ شد. در سال 91، از 73 حلقه چاه در دو دوره ی کم آبی و پرآبی نمونه برداری انجام شد. غلظت نیترات به-روش اسپکتروفتومتری تعیین گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای دو و مدل رگرسیون قطعه ای استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای آماری 16 spss، 2007 excel و 1/4 joinpoint و پهنه بندی داده ها در نرم افزار arcgis انجام شد. یافته ها: میانگین غلظت نیترات در چاه های مورد بررسی در طی سال های 85 تا 91 برابر 12/23 میلی گرم در لیتر با انحراف معیار 68/18 بود. 7/5 % و 4/9 % از آب چاه ها به ترتیب در مرز خطر و آلوده بودند. نتایج رگرسیونی بیانگر عدم وجود شواهد آماری کافی برای پذیرش وجود تغییرات نیترات در طی سال های مورد بررسی بود (85/0=p-value). نسبت آلودگی در دو نیمه ی سال اختلاف معنا داری نداشت (3/0=p-value). طی سال های 85 تا ابتدای سال 92 روند صعودی در نسبت چاه های آلوده به نیترات مشاهده شد. نتیجه گیری: در اکثر چاه ها غلظت نیترات درحدّ مطلوب قرار داشت. در برخی چاه ها در مرز خطر و در برخی دیگر فراتر از مقدار استاندارد بود. به منظور کاهش غلظت نیترات و همچنین جلوگیری از افزایش نیترات در آبهای زیرزمینی، بایستی راهکارهای مدیریتی اتخاذ گردد.